در صورت وجود مشکل ناباروری پزشک متخصص برای علت و انتخاب روش درمانی مناسب بیمار، نیاز به معاینات و آزمایش هایی دارد. نتیجه ی آزمایش ها ومعاینات باعث کمک به پزشک برای انتخاب بهترین روش درمان باناروری می شود. در این مقاله با آزمایش هایی که پزشک برای علل و درمان ناباروری توصیه می کند آشنا خواهید شد.
بررسی سابقه پزشکی و معاینه
اولین اقدامی که پزشک برای بررسی ناباروری انجام می دهد؛ بررسی کامل سابقه پزشکی و معاینه بیمار مانند: گرفتن سابقه عادت های ماهیانه، سابقه پزشکی و بیماری و عمل های جراحی، بررسی روش و برقراری رابطه جنسی است که بعد از آن معایناتی برای بررسی مشکل رهانه رحم و واژن انجام می دهد و در نتیجه با توجه به سوابق پزشکی زن، معاینات انجام شده و آزمایش های تکمیلی، روش درمان را تجویز می کند.
آزمایش بررسی هورمون ها
آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون های موثر در بارروی است. در این آزمایش خون، سطح هورمون های هیپوفیزی، تیروئیدی و تخمدانی را اندازه گیری می کنند. این آزمایش برای بررسی ذخیره تخمدان (تعداد فولیکون و کیفیت تخمک) است که ممکن است در فرایند تخمکگذاری تأثیرگذار باشد.
آزمون چالش تحمل کلومیفنسیترات
این آزمون برای ارزیابی ذخایر تخمک استفاده می شود. در این آزمایش، پزشک با آزمایش خون در روز سوم دوره عادت ماهانۀ زن، سطح هورمونهای fsh و استرادیول e2 را بررسی میکندو روز پنجم تا نهم عادت ماهانه، دُز مشخصی از قرص کلومیفنسیترات را برای بیمار تجویز میکند. بعد از آن در روز دهم عادت ماهانه، مجدداً آزمایش خون برای اندازهگیری سطح fsh و استرادیول e۲ انجام می شود. مقایسۀ تغییرات سطح این دو هورمون، قبل و بعد از مصرف کلومیفنسیترات اطلاعاتی در مورد ذخایر تخمدان در اختیار پزشک قرار خواهد داد.
سونوگرافی
سونوگرافی روشی برای بررسی رحم و تخمدان است که به کمک آن می توان فیبروئید، کیست تخمدان، تومور و انسداد مجاری ادرار را شناسایی کرد. سونوگرافی تصویر برداری است که از امواج صوتی استفاده می شود و بی خطر است.
سونوهیستروگرافی
سونوهیستروگرافی ترانس واژینال، نوع سونوگرافی که با با تزریق محلول سالین به داخل رحم انجام می شود. با این روش پزشک
رحم را مورد بررسی قرار می دهد چرا که این روش دقیق تر از سونوگرافی معمولی است.
هیستروسکوپی
هیستروسکوپی برای تشخیص آندومتریوز، فیبروئید، پولیپ، بافت زخم در دستگاه تناسلی و انسداد لولههای رحم است که بعضی این عارضه ها را می توان با برداشتن یا از بین بردن حین هیستروسکوپی برطرف کرد. این روش نیازی به برش ندارد و می توان در مطب انجام داد. در روش هیستروسکوپی لوله ای بلند از طریق واژن وارد رحم می شود. این لوله دارای منبع نور و دوربین است که پزشک داخل رحم را از محلول سالین یا گاز کربن دی اکسید پر می کند و داخل رحم را بررسی می کند.
هیستروسالپینگوگرافی
هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم با بیهوشی برای پیدا کردن انسداد لولههای رحم و ناهنجاریهای رحم مورد استفاده قرار میگیرد. در این نوع آزمایش با وارد کردن لولهای به دهانۀ رحم، نوعی رنگ مخصوص را درون دهانه رحم تزریق میکنند. پس از آن ممکن است بیمار احساس گرفتگی ماهیچهها و ناراحتی کند. رنگ از دهانۀ رحم وارد لولههای رحم میشود. بعد از تزریق رنگ تصویربرداری انجام می شود. اگر رنگ از انتهای لوله های رحم خارج شود نشان دهنده ی این است که انسدادی وجود ندارد. در مواردی هم ممکن است hsg، گرفتگی های کوچک مسیر لوله های رحم را برطرف کند اما در صورت وجود انسداد، ممکن است نیاز به تکرار hsg باشد. همچنین پس از انجام هیستروسالپنگوگرافی ، احتمال عفونت دستگاه تناسلی وجود دارد، لذا ممکن است پیش از انجام آن و در زمان نوبت دهی عکس رنگی رحم برای شما آنتیبیوتیک تجویز شود.
Pct یا آزمایش بعد از نزدیکی
این آزمایش برای بررسی تحرک اسپرم در مایع مخاطی دهانه رحم و واژن انجام می شود. آزمایش pct در روزهای 11 تا 16 قاعدگی انجام می شود چرا که در این بازه حجم ترشحات دهانه رحم در بیشترین حالت است و با نمونه برداری از ترشحات دهانه رحم، میزان حضور و تحرک اسپرم را مورد بررسی قرار می دهند.