وام مضاربه ای قرارداد بانک با شخص حقیقی یا حقوقی برای فعالیت تجاری و بازرگانی است. وام مضاربه ای به بازرگانان داخلی و خارجی برای رونق تجارت داده میشود. به عنوان یک تاجر باید بدانید که وام مضاربه ای را چطور دریافت کنید و مدارک لازم برای اخذ وام مضاربه ای را بدانید.
در این مقاله سعی داریم ضمن معرفی وام مضاربه ای بانکی، ثبت حسابداری وام مضاربه ای، نحوه دریافت، مدارک موردنیاز، و بازپرداخت وام بر اساس سود تعلق یافته به آن را شرح دهیم. همچنین مقررات حاکم دریافت و پرداخت وام مضاربه ای را توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:
مفهوم مضاربه
طبق مفاد مادهی ۵۴۶ قانون مدنی، مضاربه (Bailment of a Capital) به معنی قراردادی دوطرفه است که در آن شخص مالک سرمایهای را در اختیار شخص عامل قرار داده تا با آن سرمایه به تجارت بپردازد. سود حاصل از این تجارت با نسبتی که دو نفر تعیین میکنند بین آنها تقسیم میشود.
مضاربه بانکی چیست؟
مفهوم مضاربه بانکی همان مفهوم قرارداد مضاربه ای است. مضاربه بانکی قراردادی است بین بانک و متقاضی که در این قرارداد بانک بهعنوان مالک، سرمایهای را در اختیار شخص متقاضی یا عامل قرار میدهد تا آن شخص با آن سرمایه تجارت کرده و سود حاصل را مابین دو طرف تقسیم کند.
قرارداد مضاربه ای به چه معنی است؟
قرارداد مضاربه ای قراردادی است که یکی از طرفین که بانک است تمامی سرمایه نقدی را دارد و آن را در اختیار طرف دیگر برای تجارت قرار میدهد. هدف قرارداد مضاربه ای تقسیم سود شراکت بین طرفین است.
وام مضاربه ای
وام مضاربه ای وامی مختص افراد فعال در بخش تجارت و بازرگانی است. این وام توسط بانکهای دولتی و خصوصی به بازرگانان داخلی و خارجی تعلق میگیرد.
بازرگانانی که فعالیت آنها تجارت داخلی را رونق میبخشد و باعث ورود ارز به کشور میشود مشمول دریافت این وام هستند یعنی وام مضاربه متعلق به صادرکنندگان و تجاری است که فعالیت داخلی دارند و به واردکنندگان تعلق نمیگیرد.
تعریف وام مضاربه ای
تعریف وام مضاربه ای در مفهوم بانکی، سرمایه نقدی است که از طرف بانک بهعنوان تسهیلات مضاربه در اختیار عامل که میتواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد قرار میگیرد. این سرمایه یا بهصورت یکجا یا تدریجی و برحسب نیاز در اختیار شخص استفادهکننده از تسهیلات مضاربه قرار گیرد.
لازم به ذکر است که وام مضاربه ای بهصورت تسهیلات کوتاهمدت حداکثر یکساله پرداخت میشود.
نحوه ثبت حسابداری وام مضاربه ای
نحوه ثبت سند حسابداری وام مضاربه ای بر مبنای دریافت وام مضاربه و تسویه وام خواهد بود. بر این اساس در هنگام دریافت وام مضاربه ای باتوجهبه مبلغ دریافتی و بهره وام موارد زیر باید در سند ذکر شود:
- مبلغ دریافت شده
- بانک بدهکار
- تسهیلات پرداختنی بستانکار
- میزان سود تسهیلات
- پیشپرداخت بهره بدهکار
- بهره تسهیلات پرداختنی بستانکار
هنگام تسویه وام مضاربه، موارد زیر در سند حسابداری ذکر میشود:
- مبلغی که به بانک پرداخت میشود.
- تسهیلات پرداختنی بدهکار
- بهره تسهیلات پرداختنی بدهکار
- بانک بستانکار
- هزینه بهره تسهیلات بدهکار
- پیشپرداخت بهره بستانکار
اگر برای ثبت اسناد حسابداری وام مضاربه ای با مشکل مواجه شده اید و یا نیاز به تکمیل اطلاعات خود درباره اسناد حسابداری دارید، حتما مقاله ثبت سند حسابداری را مطالعه کنید.
فرمول محاسبه وام مضاربه
چون وام مضاربه ای در قالب تسهیلات کوتاهمدت حداکثر یکساله است فرمول محاسبه وام مضاربه ای که در یک قسط پرداخت میشود به شرح زیر است:
شرایط دریافت وام مضاربه ای
در این بخش شرایط و مراحل دریافت وام مضاربه ای را شرح میدهیم.
برگه درخواست مشتری برای وام مضاربه ای در دو نسخه با امضا و همراه با مدارک باید به بانک تحویل داده شود.
پس از اطمینان از تکمیل سؤالات پرسیده شده در برگه درخواست متقاضی، اداره اطلاعات اعتباری و مأمورین اداره شعب بانک مسئول کسب اطلاعات در خصوص متقاضی هستند.
بررسی تقاضای مشتری بعد از کسب اطلاعات و جمعآوری مدارک، بر اساس موضوع مضاربه ازنظر قیمت خریدوفروش، رسمی یا متعارف بودن قیمت کالای مورد معامله و حصول اطمینان از اصالت معامله و صلاحیت کاری و توانایی عامل در انجام معامله خواهد بود.
در تأیید تقاضای مشتری موارد زیر مورد بررسی قرار میگیرد:
- تعیین کالای مورد مضاربه، مدت خریدوفروش یا طول دوره قرارداد مضاربه، وثیقهها و تضامین.
- در موضوع بازرگانی داخلی، کنترل پیشفاکتور معتبر خرید کالا (با قیمت رسمی).
- در موضوع مضاربه وارداتی، کنترل پیشفاکتور سفارش کالا و فتوکپی مجوزهای لازم برای ورود.
- برآورد قیمت تمام شده شامل قیمت خرید و سایر هزینههای قابلقبول توسط متقاضی دریافت وام مضاربه ای
- تعیین بهای فروش نقدی کالای بر اساس قیمت روز
- تعیین کل سود حاصل و مبلغ سود پیشنهادی برای بانک
- حصول اطمینان از برگشت سرمایه و سود مورد انتظار در مدتزمان قرارداد مضاربه
- اخذ مجوزهای لازم صادرات و واردات
- در موضوع بازرگانی خارجی، کنترل عدم تعهد ارزی موعد رسیده و واریز نشده
- الزام نگهداری و ثبت عملیات حسابداری در دفاتر قانونی توسط شخص حقوقی
شرایط ثبت نام وام مضاربه ای چیست؟
برای گرفتن وام مضاربه ای آنچه مدنظر بانک است حسابجاری کارکرد شما نزد بانک است. شرایط گرفتن وام مضاربه ای به این صورت است که پس از ثبت درخواست در بانک، موارد مثل نوع فعالیت، میزان تجربه، مقدار سرمایه موردنیاز، پیشبینی مبلغ فروش و میزان سود پیشبینیشده در تجارت شما نیز مورد بررسی قرار میگیرد. دقت داشته باشید که مواردی مثل پرداخت بهموقع اقساط وامهای قبلی و کارکرد خوب نیز جز شرایط دریافت وام مضاربه ای به شمار میآید
اعطای تسهیلات وام مضاربه ای
پس از احراز شرایط دریافت وام مضاربه ای که به تشخیص بانک خواهد بود. مراحل اعطای تسهیلات وام به شما آغاز میشود. سپس بعد از 15 روز از موعد ثبتنام مبلغ وام بهحساب شما واریز میشود. اعطای تسهیلات مضاربه توسط بانک به این صورت است که بانک قبل از عقد قرارداد همه شرایط قرارداد مضاربه ای را بررسی میکند مثلاً آیا اصل سرمایه و سود مورد انتظار در طول مضاربه قابل برگشت است و یا خیر؟
مقررات دریافت وام مضاربه
مقررات وام مضاربه به شرح زیر است:
- وام مضاربه ای توسط بانک بهعنوان مالک بهصورت نقدی و کامل یا بهدفعات بهصورت دورههای 3، 6، 9 و 12 ماهه در اختیار شخص عامل قرار میگیرد.
- قرارداد مضاربه ای مختص تجارت کالاهایی است که خریدوفروش میشود و نیازی به تغییر ظاهری ندارد.
- کالای موضوع وام مضاربه ای باید از کالاهای ضروری، قابلفروش و دارای مصرف عام باشد.
- مدت قرارداد از زمان انعقاد تا تسویه کامل، حداکثر یک سال است.
- قرارداد مضاربه ای در امر واردات با بخش خصوصی مجاز نیست (دستهای از اشخاص حقیقی و حقوقی که بیش از 50% از سهم آنها متعلق به عامه مردم باشد).
- با مصالحه طرفین هزینههای قابلقبول در مضاربه (قیمت خرید کالا، هزینههای حملونقل کالا، بستهبندی کالا، انبارداری کالا، بیمه و حق ثبت سفارش کالا و هزینههای بانکی، حقوق گمرکی و سود بازرگانی، پرداخت سایر هزینهها ازجمله: بارگیری، تخلیه، جریمه انبارداری و…) به عهده مشتری هست.
ضامن وام مضاربه ای
چون قرارداد مضاربه ای طبق توافق طرفین در حکم اسناد لازمالاجرا و تابع مفاد آییننامه اجرایی اسناد رسمی است بنابراین اصلیترین ضامن وام مضاربه ای خود قرارداد مضاربه بین طرفین خواهد بود.
اما بانک برای اطمینان بیشتر از حسن اجرای قرارداد مضاربه ای و جلوگیری از خسارات احتمالی از شخص عامل، تقاضای وثیقه یا تضمین کافی بهاندازه اصل و سود مبلغ موردنظر بانک خواهد کرد.
ضامن وام مضاربه ای به دو صورت است:
1-اگر پشتوانه وام مضاربه ای، سفته باشد باید به میزان 100 % تعهدات مالی مشتری (سرمایه مضارب + حداقل سود مورد انتظار بانک) سفته اخذ شود.
2-درصورتیکه پشتوانه وام مضاربه ای وثیقه ملکی باشد، باید بهاندازه تسهیلات پرداختی (اصل سرمایه) وثیقه ملکی در رهن بانک قرار گیرد.
مدارک دریافت وام مضاربه ای
مدارک لازم برای دریافت وام مضاربه ای عبارتند از:
- درخواست متقاضی
- پروانه کسب و مجوزهای صنفی معتبر
- اصل و تصویر شناسنامه
- کپی سند مالکیت یا اجارهنامه محل کسب
- تصویر شناسنامه مدیران شرکت
- مجوزهای صنفی معتبر
- اساسنامه
- اظهارنامه مالیاتی و اظهارنامه ثبت شرکت و آگهی تأسیس
- مجوزهای صنفی معتبر
- آخرین تغییرات شرکت مندرج در روزنامه رسمی و صورتهای مالی
دریافت وام مضاربه ای از بانک ها
دریافت وام مضاربه ای از بانک ها بر اساس سود وام متفاوت است. اما معمولاً بانکهای خصوصی مبالغ بیشتری وام مضاربه به متقاضی میدهند.
نحوه بازپرداخت وام مضاربه ای
بازپرداخت وام مضاربه ای مربوط به میزان سود تعلقگرفته به بانک است. سود وام مضاربه ای در بانکهای دولتی و خصوصی متفاوت است. اما معمولاً بازرگانان از وام بانکهای خصوصی بیشتر استقبال میکنند چون مبالغ بیشتری را شامل میشود.
بازپرداخت وام مضاربه ای به چه صورت است؟
لازم به ذکر است که وام مضاربهای بهصورت یکجا و بعد از یک سال از دریافتکننده پس گرفته میشود و سود آنهم در زمان بازپرداخت محاسبه و دریافت میشود. باید توجه داشته باشید که بازپرداخت این وام بهصورت یکجا است اما سود آن ماهانه محاسبه میشود بنابراین گرفتن وام 9 ماهه مضاربه بهتر از وام مضاربه ای یکساله است.
سود وام مضاربه ای چقدر است؟
گفتیم که سود وام مضاربه ای در بانکهای دولتی و خصوصی متفاوت است. سود وام مضاربه ای بانک دولتی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد و سود وام مضاربه ای بانک خصوصی بالای ۲۰ درصد است. اما به دلیل بالاتر بودن مبالغ مضاربه در بانکهای خصوصی، معمولاً از این بانکها استقبال بیشتری میشود.
تمدید وام مضاربه ای
وام مضاربه ای در مدتهای ۳ ماهه ۶ ماهه یا یکساله باید تسویه شود. برای تمدید وام مضاربه ای باید دقت داشت که وجه مورد توافق با بانک حتماً باید واریز و تسویه گردد تا با موافقت بانک این وام تمدید شود.
چه مشاغلی وام مضاربه ای دریافت می کنند؟
توجه کنید که همه مشاغل نمیتوانند وام مضاربه ای دریافت کنند. وام مضاربه ای فقط به بازرگانان و تاجران تعلق میگیرد.
وام مضاربه متعلق به صادرکنندگان و تجاری است که فعالیت داخلی داشته باشند یعنی به واردکنندگان تعلق نمیگیرد.
نکات مهم مربوط به وام مضاربه ای
در این بخش به ذکر نکات مهم مربوط به وام مضاربه ای میپردازیم.
تفاوت مضاربه و ربا
تفاوت مضاربه و ربا در دو مورد است:
- در مضاربه احتمال سود و زیان برای هر دو طرف وجود دارد یعنی شخص مالک و عامل هر دو در سود و زیان سهیم هستند، اما در ربا تمام زیانها متوجه وامگیرنده و تمام سود برای رباخوار است.
- مضاربه اقدامی منطقی و معقول است که برای خدمت در زمینه ارتقای بخش تولید، صنعت و زراعت مورداستفاده است اما در ربا، رباخوار فقط به فکر منافع شخصی خود است و به فکر زیان وامگیرنده نیست.
سهم بانک و مشتری از سود مضاربه
در تعیین سهم بانک و مشتری از سود مضاربه عواملی مثل ارزش کار، تخصص و تجربه و سابقه کار، نوع کالا، اثرات اقتصادی، شخصیت عامل، مدیریت و همچنین منابع سپردهگذاران و … دخیل است و سهم بانک باید طوری محاسبه شود که حداقل سود مورد انتظار بانک تأمین شود
حداقل سود مورد انتظار بانک باتوجهبه تعرفههای بانک و هم چنین نسبت تسهیم سود بین بانک و عامل، باتوجهبه میزان سرمایه، مدت قرارداد و نرخ سود مورد انتظار بانک پیشبینی میشود.
در تعیین سهم بانک و مشتری از سود مضاربه موارد زیر باید رعایت شود:
- سهم سود هریک از طرفین باید بهصورت نسبت یا درصدی از کل سود معامله تعیین گردد و نمیتوان مبلغ معین از سود یا درصد معین از سرمایه را بهعنوان سود طرفین قرار داد.
- پیشبینی سود توسط متقاضی حاصل از کسر ارزش کل فروش کالا از ارزش کل خرید کالا و هزینههای قابلقبول خواهد بود.
- درصورتیکه سود پیشبینیشده توسط عامل کمتر از حداقل سود مورد انتظار بانک باشد، بانک نبایستی نسبت به پذیرش درخواست مشتری اقدام نماید.
مدت قرارداد وام مضاربه ای
مدت قرارداد وام مضاربه ای حداکثر یک سال از زمان انعقاد تا تسویه کامل موضوع قرارداد است.
نتیجه گیری
وام مضاربه ای مخصوص بازرگانانی است که فعالیت داخلی دارند و واردکنندگان را شامل نمیشود. سود وام مضاربه ای در بانکهای دولتی 15 تا 20 و در بانکهای خصوصی بالای 20 درصد بوده و مدت بازپرداخت آن حداکثر یک سال است.
برای دریافت وام مضاربه ای نیاز به وثیقه ملکی یا سفته به مقدار مبلغ درخواستی است. میزان وام نیز معمولاً 70 درصد ارزش ملک مسکونی، 60 درصد ملک اداری و 50 درصد ملک تجاری است. در این مقاله کلیه نکات مهم مربوط به وام مضاربه ای و شرایط دریافت و بازپرداخت آن را شرح دادهایم. در پایان اگر نظری دارید در قسمت دیدگاه با ما در میان بگذارید تا راهنمای شما باشیم.
منبع : vekalatetehran.com
منبع : avaye-edalat-paytakht.com
مقالات مرتبط :